Stonehenge, jedno z najbardziej tajemniczych i fascynujących miejsc na świecie, od wieków przyciąga uwagę badaczy, archeologów i turystów. Ten megalityczny krąg, położony na równinie Salisbury w Anglii, skrywa wiele nierozwiązanych zagadek, które wciąż budzą ciekawość i inspirują do dalszych badań. W artykule przyjrzymy się historii Stonehenge, jego konstrukcji oraz teorii dotyczących jego przeznaczenia.

Historia i konstrukcja Stonehenge

Stonehenge to prehistoryczny monument, którego budowa rozpoczęła się około 3000 lat p.n.e. i trwała przez kilka stuleci. Składa się z ogromnych kamieni ustawionych w kręgu, z których niektóre ważą nawet 25 ton. Cała konstrukcja jest podzielona na kilka faz, z których każda wnosiła nowe elementy do ostatecznego kształtu monumentu.

Fazy budowy

Budowa Stonehenge przebiegała w kilku głównych fazach:

• Faza I (ok. 3000 p.n.e.) – Wykopanie okrągłego rowu i usypanie wału ziemnego, tworząc pierwszą formę kręgu. Wewnątrz wału umieszczono drewniane pale.
• Faza II (ok. 2900-2600 p.n.e.) – Dodanie drewnianych konstrukcji oraz pierwszych kamieni, tzw. niebieskich kamieni (bluestones), które zostały przetransportowane z odległych o około 240 km gór Preseli w Walii.
• Faza III (ok. 2600-2400 p.n.e.) – Ustawienie największych kamieni, tzw. sarsenów, które tworzą charakterystyczny krąg i trylity (trójelementowe konstrukcje). Kamienie te pochodzą z odległości około 30 km od Stonehenge.

Techniki budowlane

Jednym z najbardziej fascynujących aspektów Stonehenge jest sposób, w jaki te ogromne kamienie zostały przetransportowane i ustawione. Badacze wciąż debatują nad technikami używanymi przez budowniczych. Najbardziej prawdopodobne teorie sugerują, że kamienie były transportowane za pomocą drewnianych sanek i rolek, a następnie podnoszone za pomocą systemu dźwigni i ramp.

Teorie dotyczące przeznaczenia Stonehenge

Przeznaczenie Stonehenge pozostaje jedną z największych zagadek archeologii. Istnieje wiele teorii na ten temat, z których każda wnosi nowe spojrzenie na to, jak i dlaczego ten monument został zbudowany.

Obserwatorium astronomiczne

Jedna z najpopularniejszych teorii sugeruje, że Stonehenge mogło pełnić funkcję obserwatorium astronomicznego. Układ kamieni wskazuje na precyzyjne wyrównanie z punktami wschodu i zachodu słońca podczas przesileń letnich i zimowych. To sugeruje, że budowniczowie Stonehenge mieli zaawansowaną wiedzę astronomiczną i mogli używać kręgu do śledzenia ruchów ciał niebieskich.

Miejsce kultu religijnego

Inna teoria zakłada, że Stonehenge było miejscem kultu religijnego. Znalezione w pobliżu szczątki ludzkie oraz artefakty sugerują, że mogło to być miejsce pochówku lub rytuałów związanych z kultem przodków. Niektórzy badacze uważają, że Stonehenge mogło być centrum duchowym, gdzie odbywały się ceremonie i obrzędy religijne.

Centrum uzdrowiskowe

Niektórzy archeolodzy sugerują, że Stonehenge mogło pełnić funkcję centrum uzdrowiskowego. Niebieskie kamienie, z których zbudowano część kręgu, były uważane za posiadające właściwości lecznicze. Znalezione w pobliżu szczątki ludzkie wykazują ślady chorób i urazów, co może wskazywać, że ludzie przybywali do Stonehenge w poszukiwaniu uzdrowienia.

Współczesne badania i odkrycia

Współczesne technologie, takie jak georadar, tomografia komputerowa i analiza izotopowa, pozwalają naukowcom na coraz dokładniejsze badania Stonehenge i jego otoczenia. Dzięki tym narzędziom odkryto wiele nowych informacji, które rzucają światło na historię i przeznaczenie tego niezwykłego miejsca.

Georadar i tomografia komputerowa

Georadar i tomografia komputerowa pozwalają na badanie struktury podziemnej bez konieczności prowadzenia wykopalisk. Dzięki tym technologiom odkryto, że Stonehenge jest częścią większego kompleksu archeologicznego, który obejmuje m.in. inne kręgi kamienne, kurhany i rowy. Te odkrycia sugerują, że Stonehenge było częścią większego systemu ceremonialnego.

Analiza izotopowa

Analiza izotopowa szczątków ludzkich znalezionych w pobliżu Stonehenge pozwala na określenie pochodzenia osób pochowanych w tym miejscu. Badania wykazały, że niektóre z tych osób pochodziły z odległych regionów, co sugeruje, że Stonehenge przyciągało ludzi z różnych części Wysp Brytyjskich, a nawet z kontynentu europejskiego.

Stonehenge w kulturze i sztuce

Stonehenge od wieków inspirowało artystów, pisarzy i twórców kultury. Jego tajemnicza aura i monumentalna forma sprawiają, że jest to miejsce wyjątkowe, które wciąż budzi emocje i wyobraźnię.

Literatura i sztuka

Stonehenge pojawia się w wielu dziełach literackich i artystycznych. Od średniowiecznych kronik po współczesne powieści science fiction, monument ten jest źródłem inspiracji dla twórców. W literaturze często przedstawiany jest jako miejsce magiczne, pełne tajemnic i mocy.

Filmy i media

Stonehenge jest również popularnym motywem w filmach i mediach. Pojawia się w wielu produkcjach filmowych, zarówno dokumentalnych, jak i fabularnych. Jego obecność w popkulturze przyczynia się do utrwalenia jego statusu jako jednego z najbardziej rozpoznawalnych zabytków na świecie.

Podsumowanie

Stonehenge to miejsce pełne tajemnic i zagadek, które wciąż czekają na rozwiązanie. Jego historia, konstrukcja i przeznaczenie są przedmiotem wielu badań i debat. Dzięki nowoczesnym technologiom i odkryciom archeologicznym, nasza wiedza o tym niezwykłym miejscu stale się poszerza. Stonehenge pozostaje jednym z najważniejszych i najbardziej fascynujących zabytków świata, który wciąż inspiruje i budzi ciekawość.